واحد پیشگیری و
مبارزه با بیماریها یکی از واحدهای تابعه
مرکز بهداشت است که وظیفه برقراری و اجرای نظام مراقبت بیماریهای واگیر (مشمول
گزارس دهی فوری و غیر فوری)، بیماریهای غیر واگیر، بیماریهای درحال ریشه کنی و حذف
، بیماریهای نوپدید و بازپدید، مدیریت برنامه گسترش ایمن سازی، گسترش سلامت تزریق،
کنترل عوارض واکسیناسیون، مراقبت بیماریهای مشترک بین انسان و حیوان، بیماریهای
منتقله از طریق ناقلین، بررسی وضعیت اپیدمیولوژی بیماریها در منطقه، افزایش سطح
آکاهی مردم نسبت به راههای پیشگیری از ابتلا به بیماریها، ارتقا سطح سلامت بر اساس
برنامه ها و بهبود شاخصهای بهداشتی و رعایت استانداردها را در جمعیت تحت پوشش
برعهده دارد.
فعالیت های این واحد از یک دیدگاه به دو قسمت عمده تقسیم می
گردد:
v بیماریهای واگیر شامل:
·
بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن
·
بیماریهای مشترک انسان و حیوان
·
بیماریهای منتقله از حشرات و
بندپایان، آب و غذا
·
بیماریهای ایدز ،
STI و
هپاتیتهای ویروسی
·
سل و جذام
·بیماری
های منتقله از راه آب و غذا
·بیماری
آنفلونزای انسانی و پرندگان و مراقبت مرزی
v بیماریهای غیرواگیر شامل:
·
تالاسمی
·
هیپوتیروئیدی مادرزادی
·
بیماری پرفشاری خون
·
بیماری دیابت
·
سوانح و حوادث
·
ایراپن
·
سرطانها
اهم وظایف واحد پیشگیری و
مبارزه با بیماریها عبارتند از :
1.
اجرای نظام مراقبت بیماریها یعنی جمع آوری اطلاعات مربوط به سلامت و
بیماری در شهرستان و تجزیه و تحلیل آنها بمنظور شناسایی بیماری ها و مشکلات
بهداشتی شایع در شهرستان و برنامه ریزی و اجرای مداخله و راهکارهای مناسب جهت
مقابله با آنها (بیماری های واگیر و غیر واگیر)
2.
پشتیبانی واحدهای تحت پوشش در سطح مراکز خدمات جامع سلامت از نظر
تامین نیروی انسانی ، تجهیزاتی و مالی
3.
تجهیز خانه های بهداشت، پایگاههای سلامت و مراکز خدمات جامع سلامت با
وسایل، فرمها، رسانه های آموزشی مورد نیاز اجرای برنامه ها و آخرین دستورالعملهای
کشوری
4.
نظارت، پایش و ارزشیابی مداوم نیروها، برنامه ها و طرحهای کشوری و
کشف مشکلات و ارائه راهکارها و مداخله های مناسب بمنظور ارتقاء روند فعلی
5.
بیماریابی بیماریهای واگیر (گرفتن نمونه خلط، گرفتن سواب رکتال،
گرفتن لام خون محیطی و گرفتن نمونه ترشحات حلقی) در سطح خانه های بهداشت، پایگاه
های سلامت و مراکز خدمات جامع سلامت(نمونه گیری و
انجام این آزمایشات رایگان است) و کشف زود هنگام بیماریهای مدنظر و
طغیانهای احتمالی و محدودسازی هرچه سریعتر آنها
6.
بیماریابی بیماریهای غیرواگیر (فشارخون، دیابت، نظارت بر اجرای
برنامه ایراپن و .....)
7.
اجرای موازین پیشگیری، پیگیری و درمان بیماری هایی که باید تحت
مراقبت باشند.
8.
داشتن توانایی لازم فنی، تجهیزاتی، دارویی، هماهنگی بین بخشی و درون
بخشی و ... جهت مقابله با همه گیری
احتمالی بیماریهای مختلف (بیماری های واگیر و غیر واگیر)
9.
آموزش، اطلاع رسانی و فرهنگ سازی کلیه کارکنان بهداشتی و آحاد مردم
دررابطه با بیماری های مختلف و راه های درمان و پیشگیری از آنها (بیماری های واگیر
و غیر واگیر)
10.
ارائه خدمات مشاوره ای در زمینه بیمار ی های گوناگون به مراجعه
کنندگان
11.
تامین کلیه واکسن های مورد نیاز شهرستان و نگهداری آنها در شرایط و
دمای مناسب (مدیریت زنجیره سرد) و توزیع آنها در سطح مراکز بهداشتی، درمانی
شهرستان
12.
برنامه ریزی و نظارت بر اجرای واکسیناسیون در مناطق و جمعیت های آسیب
پذیر (عشایر، حاشیه شهر ها، اتباع بیگانه و مناطق فاقد دسترسی به تسهیلات بهداشتی)
13.
برنامه ریزی و اجرای مراقبت از بیماری ها در اتباع بیگانه و مهمانان
وارده به شهرستان که از سایر مناطق آلوده کشور جهت گردشگری مراجعه می کنند
14.
انجام واکسیناسیون در گروه های خاص (مننژیت و کزاز درسربازان، هپاتیت
B درکارکنان
بهداشتی و افراد درمعرض خطر، آنفولانزا در گروههای در معرض خطر، در معرض تماس و
...)
15.
تشکیل کمیته ها و جلسات درون بخشی و برون بخشی در زمینه بیماریهای
مختلف و طرح مسائل حاد و مهم در کارگروه بهداشت و درمان شهرستان، جهت بعضی از
مسائل که نیاز به همکاری درون بخشی و بین بخشی است. این واحد به عنوان هماهنگ
کننده اقدام به برگزاری جلسات نموده و اقدامات مورد نیاز دستگاههای گوناگون را در
آن موضوع خاص هماهنگ و ساماندهی میکند ، تا در آینده نتیجه ای بهتر عاید سیستم
بهداشتی شود. از جمله این کمیته ها می توان به کمیته بیماریهای اسهالی ، کمیته
بیماریهای مشترک ، کمیته تالاسمی و ... اشاره کرد.
16.
راه اندازی، تامین نیرو و تجهیزات کلینیک مثلثی و پایگاههای مشاوره
با بیماریهای رفتاری بمنظور ارائه مشاوره و خدمات درمانی، مشاوره ای، آموزشی به
عامه مردم بویژه افراد دارای رفتار پرخطر و مراقبت مداوم و درمان مورد نیاز به
بیماران HIV
مثبت
17.
تشکیل و دبیری کارگروه HIV / ایدز شهرستان و کمیته های مربوط
18.
ثبت بیماران سرطانی بر مبنای گزارش مراکز درمانی، تشخیصی و بر مبنای جمعیت (گورستانها، مراکز پزشکی قانونی
و ...)
19.
انجام شیفت 24 ساعته درمان پیشگیری هاری بصورت متمرکز در مرکز بهداشت
کرمانشاه با توجه به حساسیت موضوع و یک روزانه نظام مراقبت بیماریها
20.
پیگیری تک تک موارد حیوان گزیده و تکمیل واکسیناسیون ضد هاری ایشان
از طرف ستاد و بصورت متمرکز
21.
غربالگری مزودجین و شناسایی موارد ناقل تالاسمی و مشاوره با ایشان و
انجام PND
و سایر اقدامات ضروری مورد نیاز
22.
اجرای برنامه کنترل ناقلین و حشرات: در برخی از مناطق شهرستان.
تعدادی از بیماریها توسط ناقلین (پشه ها ، شپش ها ، کنه ها ، کک ها و...) منتقل می
شوند ، از جمله این بیماریها می توان به مالاریا ، سالک ، تب راجعه ، تیفوس ، تب
های خونریزی دهنده و... اشاره کرد. اطلاع از گونه های ناقل، وفور ناقل در هر
منطقه، نوع زندگی ناقل، عادات ناقل، مهاجرت ناقل، وضعیت اکولوژیکی مناطق و... می
تواند سیستم بهداشتی را در انتخاب روشهای مناسب در مبارزه با ناقلین یاری دهد،
بنابراین برنامه مطالعه و بررسی ناقلین شهرستان یکی از برنامه های اساسی واحد
مبارزه با بیماریها به شمار می آید، که در این برنامه ها با استفاده از روشهای
مختلف ناقلین هر منطقه صید شده و گونه آن تشخیص داده می شود و در صورت نیاز روش
مبارزه با آن ناقل انتخاب می شود.
23.
برنامه ریزی عملیاتی بصورت سالیانه، جهت هدفمند بودن فعالیتهای
مبارزه با بیماریها. این واحد در ابتدای هر سال اقدام به تهیه یک برنامه زمانبندی
شده با اهداف مشخص برای هر بیماری بطور جداگانه نموده و در طول سال طبق همان
برنامه فعالیتهای خود را اجرا می کند.
24.
آموزش و نظارت بر اجرای برنامه ایراپن
25.
برنامه ریزی و نظارت بر فعالیتهای پیشگیری از ناشنوایی ، نابینایی ،
آسم و بیماریهای مزمن تنفسی ، فعالیت بدنی ، بیماریهای عضلانی اسکلتی (کوله پشتی)
، پوکی استخوان و ....
اجرای سیاستهای سازمان جهانی بهداشت و وزارتخانه در
راستای حذف و ریشه کنی بیماریهای واجد شرایط ( فلج اطفال، سرخک، مالاریا ، کزاز
نوزادی و......)