علل بیماری‌های پوستی ناشی از کار

علل بیماری‌های پوستی ناشی از کار را در دو گروه اصلی و مستعدکننده تقسیم کرده‌اند:

 علل اصلی

1- عوامل فیزیکی

2- عوامل شیمیایی

3- عوامل مکانیکی

4- عوامل بیولوژیکی

5- عوامل نباتی

عوامل مستعد کننده

عوامل مستعدکننده در بروز بیماری‌های پوستی ناشی از کار عبارتند از:

1- نژاد

2- سن

3- جنس

4- آلرژی

5- فصل

6- تعریق

7- رژیم غذایی

8- وجود بیماری‌های پوستی

9- نظافت

علل اصلی

عوامل فیزیکی

از عوامل فیزیکی می‌توان به گرما و سرما و اشعه خورشید و تشعشعات حاصل از مواد رادیواکتیو اشاره کرد.

عوامل شیمیایی

یکی از مهمترین علل اصلی به وجود آورنده بیماری‌های پوستی بوده و با توجه به نحوه تأثیر به دو دسته تقسیم می‌شود:

الف- مواد تحریک کننده اولیه

ب- حساس کننده‌ها

عوامل مکانیکی

فشار و اصطکاک ابزارآلات بر روی دست یا قسمت‌های دیگر بدن باعث به وجود آمدن پینه می‌شود که بعدها نیز ممکن است عفونتی شود.

عوامل بیولوژیکی

عوامل بیولوژیکی مانند باکتریایی و ویروسی و قارچی و پارازیتی ممکن است علل اصلی و یا تحریک کننده بیماری‌های پوستی ناشی از کار باشند.

عوامل نباتی

اکثر گیاهان و چوب که سبب ایجاد ناراحتی پوستی می‌گردند از گروه حساس کننده‌ها می‌باشند. این گیاهان سبب درماتیت می‌شوند.

نژاد

نتایج حاصل از مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که حساسیت نژادهای مختلف در مقابل مواد تحریک‌کننده یکسان نمی‌باشد.

سن

کارگران جوان با مقایسه کار کم در مقایسه با کارگران مسن و با سابقه بیشتر به بیماری‌های پوستی مبتلا می‌گردند.

جنس

بیماری‌های پوستی ناشی از کار در کارگران زن کمتر از کارگران مرد می‌باشد.

آلرژی

عوارض پوستی آلرژیک ناشی از کار غالباً به صورت اگزمایی ناشی از حساسیت‌ها با علایمی چون خارش و اریتم تظاهر می‌کند.

فصل

نور آب و هوای گرم امکان ابتلا به بیماری‌های پوستی در محیط‌های کار را بیشتر می‌کند.

تعریق

تعریق بیش از حد سبب نرم‌شدن پوست و آسیب‌پذیر شدن آن در مقابل تحریک‌کننده‌ها می‌شود.

رژیم غذایی

رژیم غذایی کارگر بر میزان عرق تأثیر داشته و از این طریق یک فاکتور مستعدکننده در بروز بیماری‌های پوستی ناشی از کار می‌باشد.

نظافت

انتقال مواد شیمیایی محیط کار از طریق لباس کار به محیط‌ خانه می‌تواند زمینه ابتلای اعضای خانواده را نیز به بیماری‌های پوستی فراهم کند.

انواع بیماری‌های پوستی ناشی از کار

1- درماتیت حاد اگزماتوئید

2- درماتیت مزمن شقاقی اگزماتوئید

3- ضایعاتی شبیه آکنه و فولیکولیت

4- پرولیفیراسیورن اپیدرم

5- تغییرات پیگمانتی

6- زخم‌ها

طبقه‌بندی بیماری‌های پوستی ناشی از کار

بیماری‌های پوستی را در 5 گروه دسته‌بندی می‌کنند:

الف- درماتوزهای شغلی غیراگزمایی ناشی از مواد شیمیایی:

1- سوختگی شیمیایی:

به دلیل تماس پوست افراد با مواد شیمیایی که PHکمتر از 3 و بیشتر از 10 دارند ایجاد می‌شود.

2- زخم‌های پوستی پیرونو:

در افراد شاغل در معادن نمک دیده می‌شود.

3- ضایعات ناخن‌ها:

در افرادی که در صنایع سیمان کار می‌کنند دیده می‌شود.

4- اختلالات پوست:

در افرادی که در تصعید رزین‌های پلاستیک کار می‌کنند بروز می‌کند.

5- فولیکولیت‌ها و آکنه ها:

این نوع بیماری‌ها در کارگران صنایع فلزی و مکانیک‌ها که با انواع روغن‌ها و چربی و گریس در تماسند دیده می‌شود.

6- سرطان پوستی ناشی از عوامل شیمیایی

این نوع سرطان به دو گروه تقسیم می‌شوند:

الف- سرطان ناشی از قیر- قطران و مواد محتوی هیدروکربن‌های اشباع شده:

در کارگرانی دیده می‌شود که در تهیه گلوله‌های زغال‌سنگ کار می‌کنند.

ب- سرطان ناشی از آرسنیک:

بیشتر در کشاورزان و افرادی که در ساخت حشره‌کش‌ها هستند دیده می‌شود.

ب- درمیت‌های اگزمایی شکل با منشاء شیمیایی:

1- درمیت‌های متمرکز در دست‌ها و ساعدها

2- درماتیت‌های سایر قسمت‌های بدن

ج- کهیرهای شغلی:

عکس‌العملی است که بدن در مقابل عوامل مختلف از خود نشان می‌دهد و یک ضایعه کوتاه مدت است.

1- کهیرهای ناشی از عوامل فیزیکی:

کهیرهای ناشی از گرما و سرما و فشار ناشی از گرفتن ابزار در دست.

2- کهیرهای ناشی از تولیدات حیوانی و محصولات نباتی:

در کارگرانی دیده می‌شود که با پشه و موی حیوانات در تماسند.

3- کهیرهای ناشی از تماس با عوامل شیمیایی:

مانند: کلرافین و  آنتی‌بیوتیک و پرسولفات آمونیوم و...

د- درماتوزهای شغلی ناشی از عوامل فیزیکی:

1- تروماتیسم مکانیکی:

بیشتر به شکل حوادث ناشی از کارهستند و باعث زخم‌ها و خراشیدگی‌هایی می‌شوند.

2- درماتیت‌های ناشی از تأثیر موضعی اشعه مادون قرمز:

در کارگرهای شیشه‌سازی و ذوب فلزات و آهنگری دیده می‌شود.

3- کار در سرما:

ژلور- آنژلور- دو نوع عارضه‌ای است که کسانی که در سرما کار می‌کنند به این عوارض مبتلا می‌شوند.

4- اشعه ماوراء بنفش:

قرار گرفتن در معرض این اشعه به مدت طولانی و مکرر سبب بروز ضایعاتی در منطقه سطحی در مردم می‌شود.

5- تشعشعات یونیزان:

رادیولوژیست‌ها و کارکنان نیروگاه‌های اتمی با این تشعشعات در تماسند.

ح- درماتوزهای شغلی ناشی از عوامل جاندار یا حیوانی:

1- درمانوزهای شغلی ناشی از ویروس‌ها:

افرادی که در کشتارگاه‌ها و قصابی‌ها کار می‌کنند.

2- درماتوزهای شغلی ناشی از باکتری‌ها:

در پرستاران و سایر کسانی که در مراکز درمانی کار می‌کنند.

3- عوارض قارچی پوست:

در معدنچی‌ها و کارگران ساختمانی و جاده‌سازی و ذوب فلزات به وجود می‌آید.

4- درماتوزهای با منشاء پارازیتی یا انگلی:

یکی از این درماتوزها چرب است و در محیط‌های درمانی دیده می‌شود. همچنین درماتوزهای انگلی ناشی از کرم‌های شیستوز ماهی توبیوم که در اندام‌های تحتانی و دست‌ها به صورت ضایعات پوستی عارض شده و دارای خارش شدید می‌باشند.

اصول پیشگیری از بیماری‌های پوستی ناشی از کار:

1- عدم استخدام کارگرانی که حساسیت پوستی دارند.

2- دوره‌ای بودن اشتغال در پست‌های خطرناک با مواد شیمیایی.

3- تعویض مواد شیمیایی خطرناک با مواد بی‌ضرر.

4- مکانیکی کردن کارها و اجتناب از دست زدن به مواد مضر و محرک.

5- شستشو و نظافت مرتب کارگاه.

6- استفاده از دست‌شویی و دوش و مواد پاک‌کننده توسط کارگران.

7- مجهز کردن کارگران به دستکش و لباس حفاظتی مناسب.

8- اجتناب از ایجاد پست‌های خطرناک در محیط‌های گرم و سرد.

9- استفاده از سیستم‌های کاملاً بسته.

10- تهویه مناسب.

مفهوم برخی اصطلاحات:

تراماتیک: فشار به وسیله ابزار، پروسیفراسیون: التهاب در نواحی پوست، درماتروفیت: بیماری قارچی عفونی

پروسیفراسیون: التهاب در نواحی پوست، درماتیت: ورم پوست یا التهاب پوست، اگزما: قرمزی و التهاب پوست

آتروفی: پرخونی و التهاب پوست.306

منبع:

• بهداشت کار، مهندس دل‌پیشه و مهندس حلم‌سرشت
• طب‌کار، دکتر قضایی

منبع:پایگاه جامع آموزش و فرهنگ‌سازی سلامت