تاریخچه :
سازمان بهداشت جهانی : WHO
سازمان بهداشت جهانی یک سازمان تخصصی و غیر سیاسی مربوط به بهداشت و از ادارات سازمان ملل متحد است که مقر آن در ژنو قراردارد . پیش نویس اساسنامه آن درسال 1946 توسط « کمیته ی فنی آماده سازی » به ریاست رنه ساند ( Rene sand) تهیه شد و در همان سال بوسیله ی کنفرانس بین المللی بهداشت که با شرکت 51 کشور در نیویورک برگزار شده بود به تصویب رسید این اساسنامه از تا ریخ هفتم آوریل 1948 به اجرا گذاشته شد و به همین جهت این روز به نام « روز بهداشت جهانی» همه ساله گرامی داشته می شود.
هدف از تشکیل سازمان بهداشت جهانی « دست یابی همه ی مردم به بالاترین سطح سلامت » است این موضوع در مقدمه ی اسناسنامه ی WHO گنجانده شده است .
WHO در تعیین و ارتقای استانداردهای بین المللی در زمینه ی بهداشت مسئولیت ویژه ای دارد که یکی از این مسئولیت ها در زمینه « سلامت خانواده » است .
سلامت خانواده یکی از برنامه های اصلی فعالیت های سازمان بهداشت جهانی از سال 1970 به بعد است که به زیر گرو ه های عمده زیر بخش می شود
- باروری انسان
- تغذیه
- آموزش بهداشت
- بهداشت دوران سالمندی
«در نهایت نظر اصلی بر ارتقای کیفیت زندگی خانواده به عنوان یک واحد است»
اداره کل سلامت خانواده یکی از بزرگترین ادارات وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی است ، که وظیفه اصلی آن کاهش مرگ ومیر مادران و کودکان و فراهم کردن مراقبتهای اساسی برای جوانان ، زنان و سالمندان کشور می باشد . تغییر شاخصهایی مثل میزان مرگ ومیر کودکان مادران ، نه تنها به عنوان شاخصهای بهداشتی یک کشور اهمیت دارد ، بلکه بعنوان معیار توسعه نیز در نظر گرفته می شود. بیش از 50 % خدمات جاری مراکز ارایه دهنده خدمات در بخش دولتی ( مراکز بهداشت شهرستانها ) به نوعی به فعالیتهای این اداره باز می گردد.
خدمات و توانمندیها :
خدمات سلامت خانواده در4سطح تعریف می شود:
- سطح ملی
- سطح استانی
- سطح شهرستانی
- سطح مراکز بهداشتی درمانی
وظایف سلامت خانواده در سطح ملی عبارت است از :
- نظارت بر کیفیت فعالیتهای جاری در سطوح مختلف ارایه خدمات
- طراحی مدل پایش ها و ارزشیابی برنامه ها
- آموزش عمومی پرسنل مجری برنامه برای رسیدن به یک باور و اقدام مشترک
- تعیین مسیر کلی برنامه ها ، جهت گیری یهای آینده بایدها و نبایدها درهربرنامه
2- وظایف سلامت خانواده در سطح استانی عبارت است از :
- تعیین مهمترین موانع ارتقای سلامتی مردم استان
- طراحی برنامه های مقابله با موانع
- اجرای برنامه های ملی
- نظارت بر نحوه ی ارایه خدمات در سطح شهرستان
- تدارک و توزیع دارو و تجهیزات بفرا خور برنامه
3- وظایف سلامت خانواده در سطح شهرستان عبارت است از :
- شناسایی مشکلات
- طراحی برنامه بر اساس مشکلات مشاهده شده
- اجرای برنامه های ملی و استانی
- نظارت و پشتیبانی
4-وظایف سلامت خانواده در مراکز بهداشتی درمانی در دو شاخه تعریف می شود :
الف ) مراکز بهداشتی درمانی روستایی
ب) مراکز بهداشتی درمانی شهری
الف ) شرح وظایف کارکنان واحد سلامت خانواده درمراکز بهداشتی درمانی روستایی :
- اجرای برنامه های ملی ، استانی ، شهرستانی
- نظارت بر فعالیتهای خانه های بهداشت
- تامین تجهیزات و داروها ی مورد نیاز
ب ) شرح وظایف کارکنان واحد سلامت خانواده در مراکز بهداشتی درمانی شهری :
- ارائه خدمات به مادران باردار
- ارائه خدمات به کودکان زیر 8 سال
- ارائه خدما ت تنظیم خانواده
- ارائه خدمات به سالمندان
- اجرای برنامه های ملی ، استانی و شهرستانی
خدمات و توانمندیهای کارشناسان سلامت خانواده در مرکز بهداشت شهرستان
- شناسایی مشکلات منطقه
- الویت بندی مشکلات
- برنامه ریزی
- پایش و ارزشیابی برنامه ها
- نظارت بر مراکز محیطی
- پیگیری کمبود و مشکلات مراکز محیطی
- اجرای برنامه ها و طرح های ملی و کشوری
- حمایت از مادران باردار آسیب پذیر
- آموزش پرسنل محیطی
- تشکیل کمیته های بررسی علل مرگ ومیر مادران باردار دراثر عوارض بارداری و زایمان
- تشکیل کمیته های مرگ ومیر کودکان یکماهه تا 59 ماهه
- هماهنگی با بیمارستانها جهت انجام توبکتومی ( عمل لوله بستن) خانم های متقاضی عمل توبکتومی
خدمات و توانمندیهای پرسنل سلامت خانواده در سطح مراکز بهداشتی درمانی شهری:
- ارائه خدمات به مادران باردار
-
- ارائه خدمات به کودکان زیر 8 سال
-
- ارائه خدما ت تنظیم خانواده
- ارائه خدمات به سالمندان
- اجرای برنامه های ملی ، استانی و شهرستانی
خدمات و توانمندیهای پرسنل سلامت خانواده در مراکز بهداشتی درمانی روستایی :
- نظارت بر خانه های بهداشت
- ارائه خدمت به مادران باردار
- انجام معاینات دوره ایی زنان فاصله گذار
- اجرای کلاس های آموزشی جهت بهورزان
- تامین تجهیزات و داروها ی مورد نیاز
- پی گیری کمبود های خانه های بهداشت
- اجرای برنامه های ملی ، استانی و شهرستانی
- نظارت بر توزیع شیر مصنوعی در خانه های بهداشت