در راستای آموزشهای سالیانه در زمینه بیماری سل وبه مناسبت 23مهرماه روزملی مبارزه با سل در روزهای 21 و 23 مهرماه کارگاه آموزشی سل با حضور استاتید برجسته گروه عفونی آقایان دکتر فیض اله منصوری، دکترعلیرضا جانبخش ، دکتربابک صیاد ، دکتر کیقباد قدیری و دکتر بهزاد مهدویان درمحل سالن همایش مرکز بهداشت شهرستان کرمانشاه برگزار گردید. دکتر مهران نیا پزشک هماهنگ کننده سل شهرستان کرمانشاه بیان داشت:در طی برگزاری این برنامه آموزشی 280 نفر از پرسنل مرکز بهداشت شهرستان کرمانشاه و بیمارستانها از جمله پزشکان مراکز بهداشتی درمانی ، کارشناسان و کاردانان واحد پیشگیری و مبارزه با بیماریها، کارشناسان کنترل عفونت بیمارستانی ،سرپرستاران و پرستاران بخشهای عفونی بیمارستانها؛ پزشکان و کارشناسان بهداشت ندامتگاه مرکزی و مرکز حرفه آموزی ماهیدشت ؛پرسنل آزمایشگاه رفرانس منطقه ای ، مرکز مشاوره بیماریهای رفتاری ومراکز گذری کاهش آسیب در زمینه بیماری سل با تازه ترین و آخرین مطالب علمی ونکات اجرایی در برنامه سل خاصه طرح ادغام سل در نظام شبکه آشنا گردیدند. درآغاز این برنامه آموزشی آقای دکتر بحیرایی سرپرست مرکز بهداشت شهرستان کرمانشاه ضمن تشریح وضعیت بیماری سل در شهرستان کرمانشاه ؛ دستاوردها و تلاشهای انجام شده در زمینه مبارزه با این بیماری و انتظارات ونگرانی های موجود در پیشبرد اهداف تعیین شده توسط سازمان بهداشت جهانی را بیان نمد وی ابراز امیدواری کرد که با اجرای کامل طرح ادغام برنامه سل در نظام شبکه ومشارکت همگانی حرکتی موثردر راستای برنامه جهانی حذف سل تا سال0 205 انجام گردد. دکتر منصوری متخصص بیماریهای عفونی اولین مدرس این کارگاه با بیان این مطلب که تقریباً یک سوم جمعیت جهان (حدود 2 میلیارد نفر) به میکروب سل آلوده و در خطر ابتلا به بیماری هستند افزود: هر سال حدود 9 میلیون نفر به سل فعال مبتلا شده و حدود 5/1 میلیون نفر در اثر این بیماری جان می سپارند. وی اظهار داشت: بیش از 90 % موارد بیماری و مرگ ناشی از سل در کشورهای در حال توسعه رخ می دهد و بیماری سل بزرگترین علت مرگ ناشی از بیماریهای عفونی تک عاملی است و در رتبه هفتم دربار جهانی بیماریهاست . دکتر منصوری با اشاره به بیماری سل به عنوان یک بیماری باکتریال که بوسیله مایکوباکتریوم توبرکلوزیس ایجاد می شود افزود: زمانی که فرد باسیل سل در بدنش وارد می شود و تعداد باکتریها کم باشد در حالت خفته قرار می گیرد و بسیاری از مردم جهان به این عفونت دچار شده اند و وقتی علائم و نشانه های بالینی ظاهر می شود با سیلهای موجود در بدن تکثیر پیدا کرده و بر سیستم دفاعی بدن غلبه می کند . وی گفت: مهترین منبع عفونت ، فرد بیمار مبتلا به سل ریوی است و فردی که سرفه می کند 3000 تا 5000 ذره عفونی در فضا پخش می شود همچنین این ذرات از طریق صحبت کردن ، عطسه ، آواز خواندن فضادر هوا منتشر می شود . دکتر جانبخش دیگر سخنران این کارگاه بود وی گفت: بیمار مبتلا به سل بعنوان بیمار جدید تحت درمان رژیم استاندارد چهار دارویی برای مدت 6 ماه قرار می گیرد. گروه اول درمانی ضدسل شامل چهار دارو ریفامپین ، ایزونیازید ، اتامبوتول و پیراز بنامید می باشد که شامل دو مرحله درمان مرحله ای و نگهدارنده می باشد که مرحله حمله ای چهار دارو فوق بمدت 2 ماه و مرحله نگهدارنده 4 ماه دو داروی ریفامپین و ایزونیازید می باشد . دکتر جانبخش بیان کرد: از ویژگیهای درمان سل این است که دارو بصورت صبحگاهی (قبل از صبحانه) و تحت نظارت مستقیم کارشناس بهداشتی داده شود و مصرف منظم و تحت نظارت دارو از بروز مقاومت دارویی در بیماران مسلول جلوگیری می کند .اگر اسمیر خلط و کشت خلط مثبت باشد بیماری شدید محسوب می گردد و اگر فقط کشت مثبت باشد . بیماری متوسط و اگر کشت خلط و اسمیر خلط منفی باشد . بیماری خفیف محسوب می گردد. این متخصص عفونی اضهار داشت: درمان مجدد در سل بصورت 1) عود 2) شکست درمان 3) درمان بعد از غیبت می باشد جهت موارد درمان مجدد تست حساسیت دارویی انجام می شود و تا زمان آماده شدن جواب تست حساسیت دارویی (به روش مولکولی) رژیم گروه 2 جهت بیمار توصیه می گردد.در صورت عدم مقاومت دارویی ، گروه دو درمانی هشت ماهه می باشد که درمان حمله ای 3 ماهه و درمان نگهدارنده 5 می باشد .در صورتیکه تست حساسیت دارویی حداقل به ریفامپین و ایزونیازید مقاوم باشد بیمار TB - MDR محسوب می گردد و تحت رژیم گروه چهار ضد سل قرار می گیرد که داروهای آن شامل (سیکلوسرین – پروتیونامید – فلورکینولونها و آمینوگلیکوزیدهای تزریقی) می باشد و درمان ضد سل به صورت روزانه و با نظارت مستقیم صورت می گیرد و در هنگام ویزیت روزانه حتما بیمار از نظر عوارض دارویی بررسی و بیمارعلائم و مشکلاتی که در مصرف دارو دارد ؛ سوال شود. در ادامه دکتر صیاد به ارائه مطالب خود نمود و بیان داشت:طبق دستورالعمل کشوری در دوران بارداری درمان ضد سل مانند افراد غیر باردار می باشد . وی افزود: استرپتوماسین در مادران باردار مسلول منع مصرف دارد و همه مادران باردار مسلول ضمناً باید ویتامین B6 را دریافت کنند و در بیمارانی که دچار نارسایی کلیوی می باشند دوزاژ ایزونیازید و ریفامپین تغییر نمی کند و داروهای پیرازنیامید و اتامیونول بصورت یکروز در میان تجویز می گردد و همچنین باید توجه داشت که در بیماران دیالیزی داروهای ضد سل بعد از دیالیز تجویز گردد. دکتر صیاد اضافه کرد: درمان ضد سل باید بصورت روزانه و با نظارت مستقیم صورت گیرد و در هنگام ویزیت روزانه بیمار از نظر عوارض دارویی باید بررسی شود. برخی از عوارض دارویی داروهای ضد سل مانند نوروپاتی حسی (احساس مور مور و گز گز در انتهای اندام ها) ناشی از ایزونیازید را می توان اشاره کرد که با تجویز قرص VitB6 پیشگیری می شود که این دارو (ویتامین B6) در ایران برای تمام بیماران مسلول تجویز می شود . وی اشاره کرد : مصرف ریفامپین باعث تغییر رنگ ادرار و سایر ترشحات بدن به رنگ نارنجی مایل به قرمز می گردد که عوارض دارویی محسوب نمی شود و عوارض خیفیف دارویی شامل بی اشتهایی – تهوع – درد شکم ، درد مفاصل و احساس سوزش در پاها می باشد . صیاد گفت: اگر افزایش آنزیم های کبدی ( 3 برابر در صورت وجود علائم بالینی و تا 5 برابربدون بروز علائم بالینی) بعنوان هپاتیت دارویی محسوب می گردد.که در این صورت داروهای ضد سل قطع و بیمار باید بستری و اقدامات درمانی و مدیریت بالینی هپاتیت دارویی در بیمارستان انجام می گردد. عموماً با یک مدیریت صحیح مجدداً داروهای ضد سل جهت بیمار تجویز می شود و در صد کمی از بیماران عدم تحمل به داروهای ضد سل دیده می شود و در بیمار مسلول باید به تداخلات دارویی نیز توجه داشت لذا در بیماران مسلول حتمآ داروهای مصرفی بیمار که به علت بیماریهای زمینه ای مصرف می کند مد نظرقرار گیرد. دکتر قدیری دیگر مدرس این کارگاه بود که بیان داشت: کودکان معمولاً عفونت سلی از یک فرد بزرگسال مبتلا به سل ریوی اسمیر خلط مثبت است دریافت می کنند و غالباً این مخزن بیماری یکی از اعضاء خانواده کودک است و کودکان در هر سنی به بیماری سل مبتلا می شوند اما شایع ترین سن ابتلا از 1 تا 4 سالگی است . وی شایعترین نوع بیماری سل در کودکان سلهای خارج ریوی دانست و اشاره کرد: نحوه تشخیص سل ریوی در کودکان بر اساس معیارهای پنجگانه 1- تماس با فرد مبتلا به سل ریوی اسمیر مثبت 2- علائم بالینی منطبق با بیماری سل عمدتاً کاهش وزن با اختلال رشد به همراه بی اشتهایی تب تعریق و کج خلقی است 3- تست پوستی توبرکولین مثبت 4- رادیوگرافی قفسه سینه منطبق با سل 5- باکتریولوژی با آسیب شناسی مثبت (نمونه گیری گاستریک لاواژ)و در صوریتکه سه مورد از پنج معیار فوق الذکر وجود داشته باشد کودک باید با تشخیص سل تحت درمان دارویی قرار داد. در پایان ای کارگاه دکتر مهدویان عنوان نمود::عفونت HIV بزرگترین عامل گسترش بیماری سل در سالهای اخیر است .و یروس HIVمهترین عامل خطرساز شناخته شده برای فعال شدن عفونت نهفته مایکوباکتریوم توبرکلویس است که برای افراد مبتلا به عفونت همزمان HIV و مایکوباکتریوم توبرکلوزیس خطر ایجاد سل فعال به 8 تا 10 % در هر سال می رسد در حالیکه این رقم در افراد غیر مبتلا به HIV 5 تا 10 درصد در تمامی عمرمی باشد. وی اضافه کرد: سازمان بهداشت جهانی میزان شیوع عفونت HIV در موارد جدید سل 13 % تعیین زده است و سل ریوی در مبتلایان HIVدر مراحل اولیه عفونت HIV تظاهرات بالینی مشابه افراد غیر مبتلا به HIVدارد. ولی در مراحل پیشرفته ترHIV (mm/200CD4<)تظاهرات بالینی غالباً یادآور سل ریوی اولیه می باشد ایشان در ادامه گفت: در بیماران مسلولHIV+ تب و کاهش وزن شایعتر از بیماران HIV—و برعکس سرفه و خلط خونی در آنها کمتر شایع است. دکتر مهدویان اظهار داشت: درمان عفونت سل نهفته در بیماران مسلول HIV+ به شرط عدم وجود هرگونه علائم بالینی مطابق با سل (به شرط رد سل ) به یکی از سه طریق زیر امکان پذیر است : 1- وجود آزمون پوستی توبرکلولین مثبت الف) درآزمون پوستی توبرکلولین با هرایتدوراسیونی در مرحله ایدز و یا ایندوراسیون بیش از 5 میلی متر در مرحله آلودگی (HIV) . ب) سابقه تست توبرکولین پوستی مثبت به شرط عدم دریافت درمان پیشگیرانه 2- مواجهه اخیر بامایکوباکتریوم توبرکلوزیس (تماس با مورد مبتلا به سل ریوی خلط مثبت ) 3- وجود ضایعات فیبروتیک مطابق با سل در رادیوگرافی قفسه سینه به شرط عدم دریافت درمان کامل درمان عفونت سل نهفته در بیماران HIV به شرط رد ابتلا به سل فعال با قرص ایزونیازید برای مدت 9 ماه می باشد . وی ابراز کرد: درمان سل در افراد مبتلا به HIV مانند افراد غیر مبتلا به HIV است و فقط در بیماران مبتلا به مننژیت سلی ، سل ارزنی ، سل مفاصل و استخوان درمان 9 ماهه تا 10 ماهه توصیه شده است. درپایان این برنامه آموزشی از اساتید گروه بیماریهای عفونی بواسطه تلاش و زحمات خالصانه درراستای پیشبرداهداف برنامه کنترل بیماری سل با اهدای هدایا و لوح تقدیر تشکروقدرانی به عمل آمد.