شربت ذرت با فروکتوز بالا (HFCS) یک نوع قند مصنوعی ساخته شده از شربت ذرت است.بسیاری از کارشناسان معتقدند که شکر و HFCS عوامل کلیدی در اپیدمی چاقی امروز هستند. HFCS و قند نیز با بسیاری از دیگر مسائل بهداشتی جدی، از جمله دیابت و بیماری قلبی مرتبط هستند. اگر فروکتوز به مقدار زیاد از مواد غذایی دریافت شود می تواند برای سلامتی مضر باشد. شربت فروکتوز شامل 50 درصد گلوکز و 50 درصد فروکتوز است و ترکیب آن شامل 76٪ کربوهیدرات و 24٪ آب است که بدون پروتئین ، چربی و مواد مغذی ضروری است .هر 100 گرم، آن 281 کیلو کالری انرژی و یک قاشق غذاخوری از آن ( 19 گرم)، 53 کیلو کالری انرژی دارد.
در ایالات متحده آمریکا، شربت فروکتوز(HFCS ) در صنعت غذایی جایگزین شکر استفاده می شود. بیشترین استفاده آن در نوشابه های غیر الکلی است.بیشترین نوع شربت فروکتوز مورد استفاده در صنایع غذایی شربت فروکتوز 55 درصد و 42 درصد است.استفاده عمده شربت فروکتوز 42 درصد در غذا های فرآوری شده ، غلات های صبحانه و نوشیدنی ها و شربت فروکتوز 55 درصد در نوشابه ها است. شربت غلیظ فروکتوز 55 درصد(HFCS-55) لیپوژنیک تر( چربی ساز تر) از ساکاروز است، که باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) و دیس لپیدمی می شود.شایان ذکر است که میزان مجاز روزانه برای آن تعیین نشده است.
باید توجه داشت گلوکز به راحتی توسط هر سلول در بدن منتقل و مورد استفاده قرار می گیرد. در مقابل، فروکتوز شربت ذرت باید قبل ازاینکه بتواند به عنوان سوخت استفاده شود، به چربی یا گلیکوژن (کربوهیدرات های ذخیره شده) تبدیل می شود.
در واقع فروکتوز در داخل کبد متابولیزه و تبدیل به گلیکوژن می شود . اما باید درنظر داشت که ظرفیت ذخیره سازی در کبد محدود است. نوشابه ها و آبمیوه های صنعتی دارای میزان بالای فروکتوز هستند که مصرف این نوشیدنی ها و هر نوع ماده غذایی دارای این شربت در صورت مصرف زیاد به دلیل اینکه از ظرفیت کبد بیشتراست به چربی تبدیل می شود. در بلند مدت این تجمع چربی می تواند منجر به مشکلات جدی بهداشتی مانند کبد چرب و دیابت نوع دو شود.در یک مطالعه 3 هفته ای، محققان دریافتند که مصرف بیش از حد قند و فروکتوز منجر به افزایش شدید چربی های کبدی (27٪) می شود.
به یاد داشته باشید اثرات مضر HFCS و فروکتوز نباید با فروکتوز در میوه اشتباه گرفته شود که در مقادیرمتعادل مشکلی ایجاد نمی کنند.دریافت فروکتوز بیش از حد یا مصرف شربت فروکتوز همچنین می تواند منجر به مقاومت به انسولین شود و درنتیجه دیابت نوع 2 ایجاد شود .بسیاری از تحقیقات نشان داده است که شربت فروکتوز و قند باعث التهاب می شود، که با افزایش خطر ابتلا به چاقی، دیابت، بیماری های قلبی و سرطان همراه است.
فروکتوز همچنین می تواند تجمع چربی احشایی را ایجاد کند. چربی احشاء اندام شما را احاطه کرده و بدترین نوع چاقی است که با دیابت و بیماری قلبی ارتباط مستقیم دارد.افزون بر این، در دسترس بودن HFCS و قند و افزایش دریافت کالری یک عامل کلیدی در افزایش وزن است. تحقیقات نشان می دهد که مردم اکنون بیش از 500 کالری در روز شکر مصرف می کنند که ممکن است 300٪ بیش از 50 سال قبل باشد.
سطح بالای انسولین ناشی ازمصرف قند باعث رشد تومور می شود. چندین مطالعه بلند مدت ارتباط بین مصرف HFCS و خطر ابتلا به سرطان را نشان داده است.علاوه بر التهاب،مصرف فروکتوز بیش از حد همچنین ممکن است تولید مواد مضر به نام محصولات پیشرفته گلیکوزیله (AGEs) را افزایش دهد که این امر به سلول های بدن آسیب می رساند
و در نهایت، خطر ابتلا به بیماری های التهابی مثل نقرس نیز وجود داردکه به علت افزایش التهاب و تولید اسید اوریک است . بنابراین توصیه می شود مصرف موادغذایی دارای شربت فروکتوز در مبتلایان به نقرس و افرادی که سابقه ابتلا به این بیماری را دارند باید محدود شود.
ترجمه و تنظیم: سپیده دولتی – کارشناس دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت