تهیه نرم افزارهای"دستورالعمل تصحیح حدود مجاز مواجهه با مواد شیمیایی برای مشاغل و نوبت کارهای متعارف و نامتعارف"

ین نرم افزار بر مبنای الگوی شده در سایت موسسه تحقیقاتی بهداشت و ایمنی شغلی ( IRSS ) به آدرس www.irsst.qc.ca/mixie تهیه گردید و بر همین اساس دو راهنما توسط مرکز سلامت محیط و کار با عناوین راهنمای "دستورالعمل تصحیح حدود مجاز مواجهه با مواد شیمیایی برای مشاغل و نوبت کارهای متعارف و نامتعارف" و راهنمای "محاسبات حدود مجاز برای مخلوط مواد شیمیایی " تدوین گردید. از آنجا که در دو راهنمای مذکور دو نمونه نرم افزار مرتبط از سایت IRSST اشاره شده راهنمای کار با این نرم افزارها هم در این راهنماها قرار داده شده است .

برای تهیه این نرم افزار 5 جلسه کارشناسی تاکنون بین کارشناسان بهداشت حرفه ای معاونت بهداشتی آن دانشگاه و نمایندگان شرکت پیمانکار برگزار شده است . تعدادی از مواد شیمیایی به عنوان نمونه در این نرم افزارها بارگذاری شده است که پس از تایید چارچوب کلی کار، مشخصات سایر مواد شیمیایی نیز بارگذاری می گردد.

-    این نرم افزارها به صورت دوزبانه فارسی انگلیسی طراحی شده است.

-   از دیتابیس مبتنی بر OEL  ایران بهره می برند و امکان بروز رسانی این دیتابیس وجود دارد.

-    محیط این نرم افزارها از انواع مشابه خارجی آن شکیل تر بوده و راحتی و اطلاعات بیشتری را در اختیار کاربر قرار می دهد.

-    قابلیت تهیه نسخه اندروید و IOS نیز پس از نهایی شدن نسخه وب وجود دارد.

-   قابلیت گزارش گیری و پرینت از ارزیابی های انجام شده وجود دارد.

-    این نرم افزارها با توجه به قابلیتهای آنها با هزینه بسیار کمی در دست تهیه است.

در ابتدا تاکید شد که قبل از استفاده از این نرم افزارها حتما لازم است زمانهای مواجهه روزانه و هفتگی تعیین گردد و قواعد یک نمونه برداری صحیح  رعایت و راهنماهای فوق نیز به دقت مطالعه شود سپس از این نرم افزارها برای ارزشیابی نتایج کمک گرفته شود.
نرم افزار تصحیح حدود مجاز برای نوبتهای کاری نامتعارف:

این نرم افزار بر اساس روش "دانشگاه مونترال" برای اصلاح حدود مجاز ساعات کاری نامتعارف تدوین شده است. نتایج حاصل از بکارگیری این مدل شباهت و نزدیکی بیشتری به مدلهای توکسیکوکنتیکی مبتنی بر شواهد فیزیکی نسبت به مدل بریف و اسکالا دارد و از طرفی هم پیچیدگی محاسبات مدلهای توکسیکوکنتیک را ندارد.

همچنین این مدل مورد تایید ACGIH بوده و با مدل پیشنهادی OSHA  تطبیق زیادی دارد.

نرم افزار محاسبه حدود مجاز مواجهه با مخلوط مواد شیمیایی:

در کاربرد این نرم افزار همانند نوع خارجی آن (MIXIE) باید موارد زیر مدنظر قرار گیرد:

این نرم افزار بر اساس اینترکشن مخلوط مواد از نوع افزایشی طراحی شده است . زیرا بیشترین اینترکشنهای  ممکن ناشی از مخلوط مواد شیمیایی در بهداشت حرفه ای از این دسته هستند .

اگر مخلوط مواد شیمیایی با هم اینترکشن نداشته باشند و اصطلاحا ایندپندنت باشند به طور روتین مواجهه با تک تک مواد بررسی می شود و در صورت بالاتر بودن هرکدام از اجزای مخلوط از حد مواجهه خودش مواجهه با مخلوط بالای حد مجاز ارزیابی خواهد شد.

این نرم افزار در موارد زیر محدودیت کاربرد دارد:

·        مواجهه با مخلوط موادی که با هم واکنشهای بسیار متفاوت دارند مثل اسید سیانیدریک و دی اکسید گوگرد

·        مخلوطهای پیچیده با اجزاء زیاد مثل خروجی دیزلها- بنزین – خاکستر

·        مواجهه با مخلوط مواد سرطانزا

مزایای نسخه ایرانی نسبت به نرم افزار (MIXIE)

-     حدود مجاز مواجهه بخش زیادی از نرم افزار MIXIE دارای مقادیر متفاوت از استاندارد ایران است اما این نرم افزار کاملا منطبق بر OEL ایران است.

-    کدبندی گروههای 4 گانه در نرم افزار MIXIE برای برخی از مواد با کدبندی های موجود در دستورالعمل مرکز سلامت متفاوت است که این نقص در نرم افزار ایرانی برطرف شده است.

پس از توضیحات فوق محیط نرم افزار و مشخصات فنی آن  توسط نماینده شرکت پیمانکار معرفی و نحوه کار با نرم افزار آموزش داده شد.

پس از آن همکاران مرکز سلامت پیشنهادات خود را به شرح ذیل ارائه دادند و مقرر شد اصلاحات لازم مطابق این پیشنهادات ارائه گردد.

خانم مهندس صادقی: تاییدیه آقای دکتر فرشید قربانی عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی همدان به عنوان تدوین کننده راهنماهای فوق الاشاره برای این نرم افزارها اخذ گردد.

خانم دکتر رامین : امکان لینک این نرم افزار با سامانه ای که در آینده به جای سامانه جامع بازرسی ارائه میگردد از طریق کد کارگاه وجود داشته باشد.

آقای مهندس طلعتی : امکان جستجوی مواد شیمیایی بر اساس CAS Number فراهم گردد.

در پایان جلسه خانم مهندس صادقی ضمن تشکر از حضور اعضای جلسه و تلاشهای انجام شده در زمینه تدوین این نرم افزارها اظهار داشتند که مشخصات کلیه مواد شیمیایی مطابق کتابچه OEL در نرم افزار وارد و پس از انجام اصلاحات فوق نسخه نهایی به مرکز سلامت محیط و کار ارائه گردد.

در پایان از زحمات همکاران محترم در گروه بهداشت حرفه ای معاونت بهداشتی بیرجند تقدیر و تشکر می گردد.

منبع : سایت مرکز سلامت محیط وکار